Podróże kształcą, jak mówi popularne powiedzenie. Świadomie lub mimowolnie Steven Wilson od wielu lat działa wedle tych słów, wszak wszystkie jego dotychczasowe projekty to okręty dryfujące w odmiennych kierunkach, a każdy z tych okrętów dźwiga inny ładunek na swoim pokładzie. Nie inaczej jest z jego solową działalnością, którą rozpoczął całkiem niedawno. "Insurgentes" jest swego rodzaju rejsem do miejsca, gdzie pobierana jest opłata klimatyczna. I choć statek nie zderzył się z górą lodową dzieląc los Titanica, to jednak bez przeszkód ta wyprawa się nie obyła.

Pozostając w tematyce morskiej można powiedzieć, że płyta zaczyna się od sztormu, w postaci singlowego "Harmony Korine". Takie trzęsienie ziemi w stylu Hitchcocka na dzień dobry, dalej jak wiadomo napięcie powinno rosnąć. Mimo usilnych starań Stevena Wilsona oraz towarzyszących mu wspaniałych gości, tak dzieje się niestety jedynie chwilami. Lider Porcupine Tree wyraźnie postawił na prostotę, podkreślał zresztą w wywiadach, że woli złożoność w produkcji, a nie w graniu. To nie jest oczywiście żaden zarzut, gdyby wszystko wypaliło, możnaby powiedzieć, że w prostocie siła. Ale niestety zawiodła rzecz ściśle z tym związana, która miała być głównym atutem tej muzyki - klimat. Przyznam szczerze, że nawet przy maksymalnej możliwej koncentracji, nie udało mi się przeniknąć do tej niewątpliwie mrocznej krainy. To trochę jak ze słoną wodą, która wypycha na powierzchnię - chce się człowiek zanurzyć, ale mimo wszelkich wysiłków nie może.

Dzieje się tak z kilku powodów, jednym z nich jest niesamowicie szorstkie brzmienie, które sprawia, że melodyjność tkwiąca w poszczególnych kawałkach jakoś nie może przebić się na powierzchnię z większą siłą, przez co nie zapadają one w pamięć. Choć naprawdę hałaśliwych momentów nie ma tu dużo, to brzmienie jest na tyle ostre, że gdzieniegdzie trzeba uważać, aby się nie pokaleczyć. Brak lekkości jest mocno dokuczliwy, ale do tego po pewnym czasie można się mimo wszystko przyzwyczaić.

Największy problem tej płyty tkwi w nijakości kilku utworów, wśród których giną rzeczy z pewnością godne uwagi. Świetny "Significant Other" jest umieszczony między niezrozumiałym dla mnie "No Twilight Within The Courts Of The Sun" a przesadnie banalnym "Only Child", po którym następuje kolejny dziwny fragment, czyli "Twilight Coda", co jest brnięciem w mizerię. Takich przestojów jest zdecydowanie za wiele, aby móc przymknąć na nie oko. Całość sprawia wrażenie zlepka niedokończonych pomysłów, które ktoś wrzucił do jednego worka z awangardą (czyli dorabianiem sensu do rzeczy, które go nie mają).

Napisałem, że ta muzyka jest rejsem, powiedzmy zatem w tym miejscu, że statek kilka razy osiadł na mieliźnie, a pasażerowie nie ustrzegli się choroby morskiej. Być może zbyt wiele oczekiwałem po tej płycie, niepotrzebnie nastawiając się na coś wielkiego, zapominając, że obecnie arcydzieła w muzyce to w zasadzie rzadkość, żeby nie powiedzieć gatunek wymarły. Dotychczasowa twórczość Stevena Wilsona wzbudziła jednak we mnie przekonanie, że ten facet w żadnym wypadku zawieść nie może, szczególnie na płycie firmowanej swoim nazwiskiem. Mam jednak nieodparte wrażenie, że w pogoni za stworzeniem czegoś oryginalnego po prostu przekombinował. Powodów do wstydu nie ma, do zachwytu również.